Dieta cukrzycowa – zasady. Co jeść przy cukrzycy?

Odżywianie przy cukrzycy może wydawać się trudne i uciążliwe. Istnieje jednak kilka zasad odnośnie tego co jeść przy diecie cukrzycowej i gdy tylko je poznasz, okaże się, że jedzenie nadal sprawia przyjemność, a nie jest przykrym obowiązkiem.

Nie jest to tekst specjalistyczny, każdorazowo dietę należy skonsultować się z odpowiednim lekarzem.

• Cukrzyca to jedna z chorób cywilizacyjnych XXI wieku. Osoby zmagające się z tym schorzeniem muszą w sposób szczególny dbać o swoją codzienną dietę.
• Dieta przy cukrzycy musi opierać się na rezygnacji z produktów o wysokim indeksie glikemicznym, takich jak słodycze, miód itp.
• Cukrzycy muszą w swojej codziennej diecie sięgać po produkty o niskim indeksie glikemicznym - przede wszystkim warzywa i produkty pełnoziarniste.

Dieta cukrzycowa – dlaczego właściwa dieta u cukrzyków jest ważna?

Przestrzeganie zasad diety cukrzyka to, obok leków, najskuteczniejszy sposób leczenia choroby i wyciszania jej negatywnych skutków. W głównej mierze sprowadza się ona do przestrzegania zasad zdrowego żywienia, która będzie skuteczna w leczeniu innych chorób, jak np. miażdżyca i otyłość. Duże znaczenie przy diecie w cukrzycy ma także ilość spożywanych posiłków i ich częstotliwość. Zależnie od rodzaju, pacjent powinien zapewniać sobie od 4 do 6 posiłków dziennie. Wszystkie te działania w efekcie prowadzą do zapobiegania gwałtownym wahaniom poziomu cukru we krwi oraz zachowania łagodnego wzrostu poziomu glukozy we krwi po posiłku, dzięki wybieraniu produktów o niskim indeksie glikemicznym.

Dieta cukrzycowa a rodzaj cukrzycy

Dieta cukrzycowa to kluczowy element w leczeniu każdego rodzaju cukrzycy. W każdym przypadku zalecenia i cele diety są te same – kontrolowanie poziomu glikemii we krwi. Diety cukrzycowe różnią się jednak między sobą, z powodu obierania różnego sposobu leczenia przy konkretnym rodzaju choroby.

Przy cukrzycy typu pierwszego, gdy trzustka przestaje produkować insulinę, głównymi zaleceniami w diecie dla diabetyka są posiłki serwowane w mniejszych porcjach, a także wybór produktów o niskim indeksie glikemicznym. Dominującymi produktami powinny być warzywa, chude mięso, ryby i jajka.

Dieta dla cukrzyka typu drugiego, w którego przypadku tkanki staja się insulinooporne (przez co trzustka przepracowuje się od produkcji coraz większej ilości hormonu) powinna ograniczać produkty węglowodanowe, dania pieczone i smażone. Kluczem prawidłowego żywienia przy cukrzycy typu drugiego jest ograniczanie tłuszczów nasyconych.

Innymi odmianami cukrzycy są LADA (łagodna odmiana cukrzycy typu 1, pojawiająca się u dorosłych), MODY (diagnozowana między 20 a 30. rokiem życia, przebieg podobny jak w typie 2) oraz cukrzyca ciążowa (hiperglikemia występująca u kobiet w ciąży, które przed ciążą nie miały cukrzycy). W przypadku pierwszej zalecenia diety są podobne jak przy cukrzycy typu pierwszego. Osoby chorujące na cukrzycę ciążową powinny wybierać produkty zbożowe, bogate w błonnik, warzywa i tłuszcze roślinne, a unikać produktów bogatych w tłuszcze zwierzęce i węglowodany proste. W planie dnia powinno znaleźć się 6 posiłków.

Dieta przy cukrzycy odmiany MODY skupia się na ograniczaniu węglowodanów prostych, zwiększeniu w diecie ilości produktów bogatych w błonnik, wybieraniu produktów jak najmniej przetworzonych, a także zmniejszeniu porcji dań, ale przyjmowaniu ich częściej. Zaleca się również spożywanie większej ilości ryb.

Najważniejsze założenia diety cukrzycowej

Niestety, nie istnieje jedna, uniwersalna dieta dla cukrzyków, rozwiązująca wszystkie problemy. Jeśli zastanawiasz się, jaka dieta przy cukrzycy będzie najbardziej odpowiednią dla Ciebie, warto zwrócić uwagę na kilka kwestii.

Po pierwsze, aby leczenie było skuteczne, dieta musi być właściwie dostosowana do konkretnego rodzaju cukrzycy. Po konsultacji z lekarzem umów się do dietetyka, który dokładnie wyjaśni Ci, jak powinna wyglądać Twoja dieta, co możesz jeść, a czego powinieneś unikać. W ten sposób indywidualnie skomponowana dieta będzie odpowiednio zaspokajać wszystkie Twoje potrzeby – nie tylko te związane z cukrzycą.

Produkty zalecane i niewskazane w diecie dla cukrzyka

Aby kuracja była skuteczna, należy zapoznać się z produktami zabronionymi przy diecie cukrzycowej oraz tymi, które są sprzymierzeńcami w żywieniu cukrzyka. Odżywianie przy cukrzycy powinno być zbilansowane. Produkty najbardziej pożądane w diecie cukrzycowej to m.in.:

• produkty nabiałowe: jogurty, maślanki, kefiry, jajka, sery;
• warzywa: rzodkiewka, brokuł, rzepa, fasola biała i czerwona, fasolka szparagowa, kalarepa, kukurydza, papryka;
• produkty zbożowe i kasze: makarony, płatki, chleb żytni z pełnego ziarna, ryż brązowy, kasze bulgur, gryczana, jęczmienna, kuskus, komosa ryżowa, płatki owsiane, otręby żytnie i pszenne;
• mięso drobiowe, wołowe wieprzowe, rybie (ważne, aby mięso było chude);
• słodziki: ksylitol, stewia.

W jadłospisie diety cukrzycowej mogą pojawić się również owoce o niskiej zawartości cukrów, np.: truskawki, jabłka, jagody, morele, grejpfruty, pomarańcze, maliny, jeżyny, wiśnie i gruszki. Są to jednak produkty, przy których trzeba pamiętać o umiarze.

Czego należy unikać przy cukrzycy:

• tłusta wołowina i wieprzowina, baranina, wyroby mięsne niskiej jakości;
• biały ryż, kasza jaglana, płatki śniadaniowe, ryżowe, jaglane;
• cukier, miód, słodycze;
• słodkie napoje gazowane;
• wyroby drożdżowe, chleb biały pszenny, wyroby cukiernicze;
• gotowana dynia, ziemniaki, bób;
• produkty mleczne słodzone;
• w większości produkty zbożowe bezglutenowe;
• alkohol;
• dania „gotowce”, głównie fast foody.

Podczas eliminowania konkretnych produktów z diety najważniejszym jest unikanie tych o wysokiej zawartości cukrów prostych, izomerów kwasów tłuszczowych i tłuszczów nasyconych.

Owoce w diecie dla cukrzyka

Cukrzyca wpływa na jedzenie, po które sięgamy. Razem z leczeniem, często trzeba zmienić swoje nawyki żywieniowe i uważać na produkty, które wydawałyby się zdrowe. Przy diecie cukrzycowej należy dokładnie wiedzieć co wolno jeść, a czego nie. Przykładem produktów, które mogą być szkodliwe, są owoce. Jak wcześniej pisaliśmy, umiar jest najważniejszy. W owocach naturalnie jest zawarte wiele cukrów prostych, które wpływają na poziom glukozy we krwi i mogą być szkodliwe. Produkty wśród owoców, których trzeba zdecydowanie unikać, to bardzo dojrzałe banany, arbuzy, owoce z puszki (w zalewie), kandyzowane oraz suszone owoce.

Przykładowy jadłospis diety cukrzycowej

Jeśli zastanawiasz się, jaka dieta przy cukrzycy będzie odpowiednia i jak powinna wyglądać, poniżej znajdziesz kilka przykładowych planów posiłkowych. W internecie nie brakuje przepisów na dania przy diecie cukrzycowej, wystarczy wpisać w wyszukiwarkę, na co masz ochotę! Warto jednak pamiętać, że w kwestii diety cukrzycowej ważne są konsultacje z lekarzem oraz dietetykiem.

• Śniadanie: bułka grahamka, sałata, wędlina, awokado/owsianka ze słonecznikiem i jabłkiem/kromki żytnie pełnoziarniste, pasta jajeczna, ogórek, rzodkiewka/omlet ze szpinakiem, pomidorki koktajlowe, ser pleśniowy lub mozzarella, hummus.
• II śniadanie: tosty pełnoziarniste, guacamole, papryka, szynka/sałatka: awokado, ricotta, pomidor, ogórek zielony, oliwa/tortilla z pomidorami, papryką czerwoną i szynką z indyka/grejpfrut.
• Obiad: szaszłyki z łososiem/barszcz czerwony/pieczony indyk, brązowy ryż, warzywa/kurczak marynowany w musztardzie, sałatka z kapusty kiszonej, pieczone warzywa/pieczony pstrąg, sałata z sosem winegret.
• Podwieczorek: sałatka owocowa/ koktajl na mleku kokosowym z truskawkami/ wiśniowy pudding z chia/ koktajl czekoladowo-jagodowy/ serek ziarnisty.
• Kolacja: sałatka z rukolą, szynką, ogórkami kiszonymi i pestkami dyni/zupa krem z batatów/curry z cukinii/krem z kalafiora/galareta z kurczaka/sałatka caprese.

Życie z cukrzycą wcale nie musi powodować, ze Twój jadłospis będzie nudny i jednorodny. Zależność między cukrzycą a dietą opiera się na kontrolowaniu poziomu indeksu glikemicznego we krwi, czyli tego, ile glukozy spożywamy. Odpowiednie planowanie posiłków i dostosowanie ich do Twoich potrzeb może sprawić, że będziesz odżywiać się zdrowo, ze smakami, które lubisz i zgodnie z zasadami diety cukrzycowej.

Co może jeść cukrzyk bez ograniczeń?

Co może być nieodłącznym elementem diety dla cukrzyka? Przede wszystkim należy wiedzieć o tym, że dieta cukrzycowa - jadłospis tygodniowy powinien obfitować w produkty pełnoziarniste, jaja, ryby, nasiona oraz chude mięsa. Warto unikać spożywania makaronów oraz białego ryżu i słodyczy, ponieważ wiadomo, że tego rodzaju produkty przyczyniają się do występowania znaczących wahań w poziomie cukru we krwi. Co może jeść cukrzyk bez ograniczeń? Liczba produktów, które można jeść bez ograniczeń przez cukrzycy, jest dość duża.

W tym gronie znajdują się wszelkiego rodzaju warzywa wyróżniające się niskim indeksem glikemicznym. Mowa tutaj o kalafiorze, kiszonej kapuście, pomidorach, rzodkiewce, świeżych ogórkach, szpinaku, sałacie, oliwkach, selerze naciowym, cebuli, grzybach, papryce, brukselce, czy cykorii. Oprócz tego, można również wybierać niektóre owoce, jednak najlepiej by były one surowe (nie dotyczy to m.in. bananów i winogron, które zawierają znaczne ilości cukrów). Owoce, które są polecane do spożywania przez cukrzyków, to brzoskwinie, jabłka, pomarańcze, borówki czy grejpfruty.

Diety dla cukrzyka – jakie produkty jeść przy różnych typach cukrzycy?

Specjaliści rozróżniają cukrzycę typu 1 oraz cukrzycę typu 2. Istnieje także specjalna dieta cukrzycowa w ciąży. Warto wiedzieć, że bez względu na to, z jakim rodzajem cukrzycy się borykamy, proste obiady dla cukrzyka mogą być w zasadzie takie same.

Diety dla cukrzyka sprowadzają się do tego, że przede wszystkim należy wyłączyć z codziennego jadłospisu produkty o wysokim indeksie glikemicznym i spożywać te, u których indeks glikemiczny jest jak najniższy. Podstawą codziennej diety muszą być warzywa, takie jak brokuł, sałata, szpinak, kapusta, pomidor bądź rzodkiew. Oprócz tego należy sięgać po produkty pełnoziarniste i pić dużo wody. Bardzo ważne jest to, by dbać o regularność w spożywaniu posiłków.

Dieta cukrzycowa w ciąży – co jeść przy cukrzycy ciążowej?

Czym powinna wyróżniać się dieta cukrzycowa w ciąży? Jej cechą charakterystyczną musi być oczywiście sięganie po produkty o niskim indeksie glikemicznym. Podstawą diety muszą być pieczywa pełnoziarniste, warzywa oraz wybrane owoce. Należy pamiętać o konieczności spożywania posiłków regularnie - najlepiej, gdy spożywa się około 5 posiłków w ciągu dnia.