Wosk pszczeli – jakie ma właściwości lecznicze i zastosowanie?

Wśród najbardziej znanych produktów pszczelich, pierwszy na myśl przychodzi miód, a zaraz po nim wosk pszczeli. Jest on składnikiem wielu kosmetyków i często kojarzony jest z dobroczynnymi właściwościami świec z wosku pszczelego, które można nieraz spotkać na stoiskach pszczelarskich. Co dobrego może wnieść ten składnik do twojego życia? Oto najważniejsze informacje o pszczelim wosku!

Wosk pszczeli – co warto wiedzieć o jego właściwościach leczniczych?

Wosk pszczeli, podobnie jak wiele innych dobrodziejstw wydobywanych z ula, ma szereg zastosowań, wykorzystywanych np. w kosmetykach, do produkcji świec i środków leczniczych. Co to jest wosk pszczeli? To efekt uboczny produkcji miodu, który podobnie jak słodzik jest wykorzystywany przez ludzi od wielu tysięcy lat. Powstaje jako wydzielina z gruczołów, a te u pszczoły miodnej zlokalizowane są na dole odwłoka. Służy on do budowania plastrów znajdujących się w ulu, w których później przechowuje się miód. Ze względu na swój kolor niekiedy jest nazywany woskiem żółtym.

W jego skład wchodzą:

• estry alkoholi i kwasów tłuszczowych;
• węglowodory;
• wolne kwasy tłuszczowe;
• barwniki;
• minerały;
• węglowodany;
• substancje aromatyczne.

Naturalny wosk pszczeli przyjmuje postać ciała stałego, które topnieje w 60-70°C, dlatego może być elementem składu czopków, maści czy plastrów. Jakie zastosowanie ma wosk pszczeli? Jest nierzadko stosowanym preparatem w leczeniu takich dolegliwości jak:

• przeziębienie i grypa;
• choroby serca;
• choroby skórne (owrzodzenia, czyraki, oparzenia);
• schorzenia układu oddechowego;
• powstawanie blizn (rozstępów);
• podwyższony cholesterol.

Szerokie zastosowanie wosku pszczelego wynika z tego, że używa się go w różnych preparatach także w ramach medycyny konwencjonalnej pod postacią:

• kremów;
• opatrunków;
• aerozoli;
• maści;
• roztworów.

Kosmetyczny wosk pszczeli stosowany w kremach będzie działać nieco inaczej niż jego leczniczy odpowiednik. Należy jednak pamiętać, że obecność tego składnika będzie wykazywać działanie przeciwzapalne (np. w kosmetykach na trądzik), przeciwutleniające i wspomagające gojenie ran.

Jaki jest skład odżywczy wosku pszczelego?

Plastry wosku pszczelego, podobnie jak miód, są jadalne, jednak nie każdy powinien decydować się na ich konsumpcję. Surowy ma słodki smak, ale podobnie jak miodu, nie powinno się go podawać dzieciom poniżej 1 roku życia. Podobnie nie powinien być on składnikiem diety osób, które cierpią z powodu obniżonej odporności organizmu.

Głównymi składnikami pszczelego wosku są estry kwasów i alkoholi tłuszczowych, które stanowią aż 71%. Wśród nich można znaleźć monoestry, cerotynian cerylu, a także diestry, triestry i poliestry. Ich obecność w produktach z woskiem pszczelim pozwala na zatrzymywanie wody i natłuszczanie.

14,5% składu to wolne kwasy tłuszczowe w tym kwasy nasycone;

• heksadekanowy;
• tetrakozanowy;
• oktakosanowy;
• trakontanowy;

oraz nienasycony kwas 10-hydroksy-2-decenowy. Ma on działanie zapobiegające przesuszaniu się skóry. Węglowodory stanowią 10,5% wosku pszczelego, można wśród nich znaleźć węglowodory nasycone, alkany, izoalkany, cykloalkany i olefiny, węglowodory nienasycone oraz alkeny. Pozostałymi składnikami są wolne alkohole tłuszczowe (1,2%) oraz pozostałe substancje i aromaty (2,8%). Tak bogaty skład pozwala na szerokie zastosowanie wosku pszczelego, np. na stawy. Obecne flawonoidy działają przeciwzapalnie, przeciwgrzybicznie i przeciwbakteryjnie, a estry i betakaroten wspomagają odnowienie naskórka i wyciszenie zapaleń.

Jakie zastosowanie ze względu na właściwości lecznicze ma wosk pszczeli?

Wosk pszczeli ma szerokie zastosowanie medyczne. Wyrabia się z niego:

• opatrunki – wykonane z gazy zanurzonej w mieszaninie wosku i wazeliny, skuteczne nie tylko przy ranach, ale i oparzeniach;
• okłady – zalecany przy leczeniu bóli reumatycznych;
• aerozol – stosowany na skórę, przywracający prawidłowe krążenie krwi i działający leczniczo na partie zmienione chorobą;
• maści – świetnie sprawdzą się w leczeniu ran, krwawych wybroczyn, czyraków i wyprysków;
• kremy – działają leczniczo na rany i wyciszają objawy uczulenia oraz atopowego zapalenia skóry;
• mazidła – pomocne przy zmianach skórnych, łupieżu, łuszczycy i AZS.

Z kolei do stosowania wewnętrznego stosuje się:

• zasklep miodowy do żucia – często zalecany przy zapaleniu zatok i migdałków, zapaleniu błon śluzowych gardła, nosa i jamy ustnej, a także w walce z katarem siennym i astmą oskrzelową;
• inhalacje parowe – wspomagające przy leczeniu zakażeń jamy ustnej;
• mazidła i maści – w leczeniu np. hemoroidów;
• okłady – stosowane na dolegliwości reumatyczne.

Ponadto wosk pszczeli może być stosowany z innymi naturalnymi składnikami. Połączenie miodu, wosku pszczelego i oliwy z oliwek to świetna mikstura, która wspomaga leczenie pieluszkowego zapalenia skóry, łuszczycy czy egzemy. Wosk pszczeli to silnie nawilżająca substancja, dzięki czemu obciążona skóra może szybciej wrócić do normy.

To także produkt o składzie bogatym m.in. w witaminę A, która sprzyja zmiękczaniu skóry i odbudowie warstwy komórkowej popękanego naskórka. Dodatkowo mimo treściwego wnętrza, produkt nie zatyka porów, co pozwala na jego włączenie do codziennej pielęgnacji. Dzięki swoim leczniczym właściwościom jest równie skuteczny w zwalczaniu przesuszonych ust, a także pielęgnacji skóry trądzikowej, ze względu na łagodzenie stanu zapalnego.

Unikatowe właściwości wosku pszczelego, czyli jak zrobić domowe kosmetyki do własnych potrzeb?

Wosk pszczeli to ogólnodostępny składnik, przy którego pomocy samodzielnie możesz stworzyć dokładnie taki kosmetyk, jakiego potrzebujesz. W jaki sposób? Potrzebujesz wosku i składników, które będą uzupełnieniem przyszłych maści, kremów i mazideł. Wiele osób stosuje kremy do rąk, ze względu na przesuszającą się skórę dłoni i poważniejszych schorzeń. Jak zrobić krem do rąk z woskiem pszczelim?

Przygotuj:

• 100 ml oleju, np. oliwy z oliwek, makadamia, z awokado, kokosowego (wedle upodobań i pożądanych właściwości);
• 20 g masła shea;
• 30 g wosku pszczelego;
• olejek aromatyczny – opcjonalnie kilka kropel.

Masło shea i wosk podgrzej delikatnie w kąpieli wodnej, do rozpuszczenia. Następnie dodaj olej i aromat i całość dokładnie wymieszaj, do uzyskania jednolitej konsystencji. Mieszaninę przelej do słoika i używaj po wystudzeniu. Do zadbania o ciało możesz stworzyć masło pielęgnacyjne, szczególnie przydatne zimą, gdy skórze potrzeba głębokiego odżywienia. Do jego wykonania będziesz potrzebować:

• 45 g masła shea;
• 45 g masła kakaowego;
• 45 g oleju kokosowego;
• 60 m oleju migdałowego;
• 30 g wosku pszczelego.

Na początku wosk zetrzyj na tarce i przesyp do miseczki, dodaj pozostałe składniki. Całość umieść w kąpieli wodnej o temperaturze 60-70°C i poczekaj, aż wszystkie składniki się rozpuszczą, od czasu do czasu mieszając. Wyjmij pojemnik z kąpieli, a mieszaninę zmiksuj do uzyskania kremowej konsystencji. Na koniec masło przełóż do słoika.

Ci, którzy nie przepadają za kremowymi formułami, mogą wypróbować maseczkę na twarz. Do jej wykonania będzie potrzebne 5 g wosku pszczelego, 70 g miodu i sok z cebulki białej lilii. Składniki umieść w miseczce i podgrzewaj do rozpuszczenia się wosku, wymieszaj. Nakładaj obficie na umytą twarz i pozostaw na pół godziny. Po tym czasie zmyj niewchłonięte resztki mikstury. Twarz po ich zastosowaniu będzie głęboko odżywiona, a składniki aktywne zapewnią odpowiednią regenerację.

Wosk pszczeli podobnie jak miód znane są ze swoich właściwości odbudowujących skórę, przez co są to składniki często wykorzystywane jak składniki balsamów i maści do ust. Działają regenerująco i przynoszą ulgę spierzchniętym wargom. Do wykonania produktu będziesz potrzebować:

• 60 g oleju kokosowego;
• 30 g wosku pszczelego;
• 15 ml miodu.

Wszystkie składniki umieść w misce i przełóż do kąpieli wodnej. Po ich rozpuszczeniu dokładnie wymieszaj, a następnie przelej do słoiczka i pozostaw do zastygnięcia. Gotowy balsam nakładaj obficie na usta – wyrób będzie niezawodny na ostre, zimowe mrozy!