Dieta przy biegunce — co jeść? Zalecenia dietetyczne

Biegunki mogą pojawić się z różnych przyczyn, zaczynając od niestrawności żołądkowej, jako efektu stresu, kończąc na objawach poważnych zaburzeń pracy układu pokarmowego. Jak radzić sobie z biegunkami? Poza lekami i opieką lekarską, przy rozwolnieniu ważna jest także dieta, która może pomóc uspokoić kłopoty jelitowe. Zastanawiasz się, co jeść podczas biegunki albo jakie produkty powodują biegunkę? Sprawdź poniższy artykuł.

Nie jest to tekst specjalistyczny. Każdorazowo dietę należy skonsultować się z odpowiednim lekarzem.

Dieta przy biegunce — dlaczego jest ważna?

Przewlekła biegunka, trwająca ponad 14 dni, charakteryzuje się oddawaniem zmienionego stolca więcej niż 2-3 razy na dobę i może skutkować poważnymi niedoborami aminokwasów i minerałów, odwodnieniem i zaburzeniem pracy układu trawiennego. Objawami towarzyszącymi może być ból, gorączka oraz ogólne osłabienie. W takiej sytuacji ważne jest zadbanie o kilka podstawowych czynności, które mogą uchronić Cię przed dalszymi powikłaniami i zaostrzeniem Twojego stanu. Picie dużej ilości wody i elektrolitów zapobiegnie odwodnieniu oraz uzupełni utracone składniki odżywcze, szczególnie sód i potas. Ponadto, zastosowanie odpowiedniej diety nie będzie dodatkowo obciążać już podrażnionego układu trawiennego.

Dieta przy biegunce — BRAT, czyli banany, ryż, gotowane jabłka i suchary

BRAT to sposób odżywiania w trakcie przechodzenia biegunki, który pozwala na jej łagodzenie i nie zaostrza stanu chorego. Nazwa diety to skrót od bananas, rice, applesauce, toast. Zaleceniem diety jest opacie jadłospisu właśnie o te produkty, ze względu na ich właściwości i skład:

• banany są bogate w potas, który nadmiernie tracisz w trakcie biegunki, dodatkowo jest to produkt lekkostrawny;
• ryż biały posiada właściwości zapierające i wiążące, jest lekkostrawny; należy unikać ryżu brązowego, który ze względu na wysoką zawartość błonnika może nasilić objawy biegunki;
• jabłka to jedno z najlepszych źródeł pektyn, które wykazują pozytywne skutki w łagodzeniu biegunki, szczególnie odpowiadają za zwrotne wchłanianie wody i sodu; na diecie BRAT zaleca się przyjmowanie musu z jabłek, a nie świeżych owoców, ze względu na większą łatwostrawność papki;
• tosty znalazły się w diecie ze względu na wysoką ilość sodu w składzie oraz niską, jak na pieczywo, zawartość błonnika.

Środowisko naukowe ma jednak podzielone zdanie co do właściwości zdrowotnych BRAT. Mimo pozytywnego wpływu na leczenie objawów biegunki jest to dieta silnie wykluczająca, podstawiająca w jadłospisie produkty, które nie mogą zapewnić odpowiednio zbilansowanych posiłków. Monotonność żywieniowa, jaką wprowadza taka dieta, powoduje utratę apetytu, który u chorych i tak jest osłabiony. Dietę można traktować jako sugestię, jednak nie należy jej stosować jako złotego rozwiązania.

Czego unikać przy biegunce?

Produktami i składnikami, które należy znacząco ograniczyć, są te o wysokiej zawartości błonnika. Błonnik wpływa na wzmożoną pracę jelit i układu pokarmowego, co będzie nasilać objawy biegunki. Aby uspokoić jelita przy rozwolnieniu, wybieraj lekkie jedzenie i ugotowane warzywa. W czasie choroby dobrze jest zrezygnować z rzeczy tłustych i smażonych, których trawienie wymaga więcej pracy i energii.

Produkty, które powinny tymczasowo zniknąć z Twojej diety to:

• pieczywo pełnoziarniste;
• rośliny strączkowe i produkty pochodne;
• kasze gruboziarniste;
• płatki zbożowe;
• ostre przyprawy;
• czekolada;
• owoce, miód (duża zawartość fruktozy);
• surowe owoce i warzywa;
• potrawy z dodatkiem tłustych sosów i dużej ilości śmietany (pieczenie, zupy);
• tłuste mięsa i wędliny, podroby;
• (przy nietolerancji laktozy) tłuste mleka i produkty mleczne, masło;
• kawa;
• alkohol.

Co jeść przy biegunce w ciąży?

Gdy w czasie ciąży zauważysz u siebie biegunki, powinnaś reagować, ponieważ skutki mogą być niebezpieczne zarówno dla Ciebie, jak i Twojego przyszłego dziecka. Przyczyny pojawienia się biegunek w ciąży mogą być różne, zazwyczaj wynikają one z reakcji alergicznych, stresu, zmian pokarmowych, niewłaściwej diety lub zakażeń bakteryjnych i wirusowych.

Biegunka w ciąży powinna być szczególnie niepokojąca w II trymestrze – jeśli biegunka nie jest wywołana przez powody żywieniowe, a brzuch jest w dotyku twardy, jak najszybciej udaj się do szpitala; może to być odklejenie się łożyska. Poza pojawieniem się biegunki warto obserwować wygląd stolca i pojawiające się w nim zmiany jak np.: krew i śluz, które mogą świadczyć o poważnej infekcji. Szybkiej interwencji lekarskiej podlega także biegunka połączona z krwawieniem z pochwy.

Biegunka wywołana zatruciem pokarmowym jest o tyle niebezpieczna, że zazwyczaj jest połączona ze wzdęciami i wymiotami, co bardzo wpływa na łatwość odwodnienia. To z kolei może zagrażać właściwemu funkcjonowaniu płodu – odwodnienie będzie blokować dostarczanie przez pępowinę odpowiednich składników mineralnych i witamin. Ze względu na zakaz przyjmowania większości leków w ciąży, bardzo ważnym elementem diety na biegunkę u ciężarnych jest odpowiednie nawodnienie oraz przyjmowanie elektrolitów przeznaczonych dla ciężarnych.

Dieta ciężarnych podczas biegunki powinna wykluczać wszelkie tłuste i ciężkostrawne, smażone potrawy. Ogranicz spożycie kawy, a także napojów gazowanych, które dodatkowo będą powodować wzdęcia. Dobrym rozwiązaniem jest wprowadzenie do diety kleików, sucharów (pieczywa o niskiej zawartości błonnika), wafli ryżowych. Dietę można rozszerzyć także o gotowane warzywa, mięso i ziemniaki. Kefir, pomidory, jogurty i kisiele to produkty, które dodatkowo będą uzupełniać wytracane podczas biegunki mikroskładniki i nie będą podrażniać układu trawiennego.

Dieta na biegunkę u dziecka

Biegunka jest najbardziej niebezpieczna u dzieci, szczególnie, że prowadzi do szybkiego odwodnienia organizmu. Z tego powodu jeżeli utrzymuje się powyżej 2 dni należy skonsultować się z lekarzem, gdyż być może będzie konieczne wprowadzenie leków. W czasie trwania biegunki należy zapewnić dziecku odpowiednie nawodnienie. Najlepiej wybierać tutaj wodę oraz preparaty nawadniające z dodatkiem elektrolitów. Aby wzmocnić jelita, a także odbudować ich florę bakteryjną niezbędne jest zastosowanie naturalnych probiotyków. Głodówka w żadnym wypadku nie jest wskazana. Należy natomiast ograniczyć ilość spożywanych posiłków i zmniejszyć ich masę. Na pewno bardzo skuteczna jest zupa, tzw. marchwianka. Zawarte w niej pektyny spowalniają ruchy jelit, a także poprawiają konsystencję stolca. Marchwiankę bardzo łatwo przygotować. Wystarczy ugotować kilka sztuk marchewki z dodatkiem wody, następnie zmiksować całość. Można jeszcze dodać odrobinę soli. Dziecku warto także podać kleik ryżowy, czyli rozgotowany ryż z dodatkiem ugotowanego i potartego jabłka. Gdy konsystencja stolca nieco się poprawi, można włączyć do diety chudy rosół z dodatkiem gotowanych ziemniaków i małych kawałków fileta z kurczaka.

Czego w żadnym wypadku nie należy spożywać podczas biegunki?

Jest wiele mitów na temat tego, co można, a czego nie powinno się spożywać w czasie biegunki. Przede wszystkim całkowicie zabronione jest picie soków owocowych, które mogą nasilać objawy, a także kolidować z podawanymi lekarstwami. W czasie trwania biegunki zabronione jest także spożywanie jakichkolwiek przypraw poza solą oraz pieprzem ziołowym. Spożywane warzywa powinny być ugotowane na miękko, następnie zmiksowane. Nie należy natomiast sięgać po warzywa kapustne, a także rośliny strączkowe, które wzdymają. Także produkty pełnoziarniste nie są zalecane, gdyż są bogate w błonnik, który przyspiesza perystaltykę jelit i może nasilać objawy. Pamiętaj również, że wygazowana cola nie wpływa pozytywnie na pracę jelit, natomiast może usunąć z nich toksyny.

Co jeść po przebytej biegunce?

Przy rozwolnieniu tymczasowo zaleca się wdrożenie lekkostrawnego jadłospisu. Dieta w biegunce powinna się wtedy skupić wokół warzyw, chudych mięs, jajek. Dania doprawiaj koprem, natką pietruszki, kolendrą i innymi ziołami (ogranicz sól). Aby nie obciążać układu trawiennego, obróbka termiczna potraw powinna się ograniczyć do gotowania na parze i pieczenia w folii lub naczyniu żaroodpornym.

Razem z ustępowaniem objawów biegunki, możesz stopniowo rozszerzać swoją dietę o kolejne produkty, wracając do swoich nawyków żywieniowych. Dieta po biegunce u dorosłych powinna być delikatna i poszerzana stopniowo, aby dać organizmowi czas na regenerację.

Przykładowe dania do jedzenia przy biegunce

Jaka dieta przy biegunce będzie odpowiednia? Wcale nie monotonna, ale żeby to dostrzec, musisz inaczej podejść do swoich nowych możliwości żywieniowych. Podstawą przy żywieniu w trakcie rozwolnienia jest dobór takich potraw, które nie będą podrażniać żołądka i jelit. Ilość możliwości jadłospisu i tego, co możesz jeść przy biegunce, mogą Cię nawet zaskoczyć! Co można jeść przy rozwolnieniu? Jajka to produkt, który możesz podać na wiele sposobów. Jeśli nie masz ochoty jeść ich na miękko, na śniadanie zrób jajecznicę z niewielką ilością oleju rzepakowego lub omlet smażony na suchej patelni.

W ramach obiadów i ciepłych potraw przy biegunce wybieraj zupy, np. krem z marchwi, dyni, krupnik. Jako drugą część posiłku przygotuj schab lub bitki pieczone podawane z gotowanymi lub pieczonymi warzywami, ziemniakami, kopytkami lub kluskami (bez tłustych dodatków), posypane natką pietruszki. Alternatywą może być gotowany lub pieczony łosoś, halibut (tylko pod warunkiem, że jest tolerowany).

Biegunka to nieprzyjemna i męcząca dolegliwość, która jest wyczerpująca dla organizmu. Bez odpowiedniej i szybkiej reakcji, może spowodować silne odwodnienie oraz nadmierną utratę masy ciała, przez co konieczna będzie hospitalizacja. Sposób leczenia biegunki w dużej mierze będzie zależeć od rodzaju rozwolnienia, niemniej, dieta jest kluczowa w walce z biegunką i tym, w jaki sposób ją przejdziesz. Zadbanie o organizm jest szczególnie ważne, gdy biegunka dotyka dzieci, osoby starsze, a także kobiety w ciąży. Dieta w takiej sytuacji jest konieczna tak samo, jak konsultacja lekarska. Dieta przy biegunce u dorosłych może rozwiązać Twoje problemy. Jeśli objawy utrzymują się dłużej, na konsultacji lekarskiej dowiesz się, co jeść na biegunkę, aby sobie pomóc.