Dieta trzustkowa — dozwolone produkty, zalecenia i jadłospis

Choroby trzustki często wiążą się ze stosowaniem specjalistycznego odżywiania. Dieta trzustkowa pomaga w odciążeniu trzustki, a jednocześnie dostarcza choremu wszystkich potrzebnych składników odżywczych. Na jaką dietę przy chorej trzustce się zdecydować? Co jest zdrowe dla trzustki? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz je poniżej. Sprawdź!

Nie jest to tekst specjalistyczny, każdorazowo dietę należy skonsultować się z odpowiednim lekarzem.

Dieta trzustkowa — na czym polega?

Trzustka pełni dosyć ważną rolę w organizmie człowieka. Odpowiedzialna jest za produkcję enzymów trawiennych, przez co jej znaczenie w układzie pokarmowym jest istotne. Dieta trzustkowa zdecydowanie pomaga w procesie leczenia chorób tego narządu, ponieważ odpowiedni dobór pokarmów znacznie odciąża trzustkę podczas procesu trawienia. Ten sposób odżywiania stosuje się zazwyczaj w ostrym czy przewlekłym zapalaniu trzustki. Wśród objawów można wymienić między innymi silne, kłujące bóle w okolicy brzucha wraz z wymiotami, wzdęciami, a nawet zaburzeniami krążenia czy oddychania.

Dieta przy zapaleniu trzustki jest jednym z elementów leczenia, który pomaga w powrocie do zdrowia. Jest ona dietą lekkostrawną, ale i regularną. Można podzielić ten sposób żywienia na trzy etapy diety trzustkowej. Zasady odżywiania w każdej z nich są ściśle określone i należy ich przestrzegać.

Dla kogo wskazana jest dieta trzustkowa?

Jak już wspomniano, stosowanie diety na trzustkę jest szczególnie zalecane osobom chorującym na między innymi na ostre zapalenie trzustki (OZT), jak i przewlekłe zapalanie trzustki (PZT). Poleca się również stosowanie tego sposobu odżywiania u pacjentów z zaburzeniami przyswajania pokarmu z powodu niewydolności trzustki, po chirurgicznym usunięciu trzustki, u osób z zespołem trzustki cystycznej (choroba genetyczna), a niekiedy także u osób zmagających się z celiakią czy chorobą Leśniewskiego-Crohna. U dużej grupy pacjentów ten sposób odżywiania pozwala znacznie zredukować wszelkie objawy choroby, bądź też całkowicie się ich pozbyć. Należy jednak ściśle przestrzegać zasad żywienia, tak aby pozwolić trzustce się odpowiednio zregenerować. W przypadku obydwu tych chorób przebieg potrafi znacząco utrudnić życie, dlatego też jest to tak ważne, aby móc zapobiec ich rozwijaniu schorzeń dzięki odpowiedniej diecie.

Produkty zalecane w diecie trzustkowej

Co można jeść na diecie trzustkowej? Produktów dozwolonych jest wbrew pozorom całkiem dużo i z pewnością, jeżeli zajdzie taka potrzeba każdy znajdzie tam jedzenie dla siebie.

Wśród produktów, które można spożywać, będąc na diecie trzustkowej, znajduje się między innymi chleb pszenny, sucharki czy biszkopty. Dozwolone jest także mięso takie jak kurczak, młoda wołowina, cielęcina, królik czy indyk, a także ryby – sandacz czy pstrąg. Oprócz tego można jeść też wszelkie domowe wędliny z tych gatunków mięsa. Na deser polecane są galaretki, budynie i kisiele. Najlepiej oczywiście, by były przygotowane samodzielnie ze świeżych lub mrożonych owoców, z niewielkim dodatkiem cukru.

Warto zwrócić uwagę również na przyprawy. Do poprawienia smaku można używać podstawowych przypraw jak sól, pieprz ziołowy czy koper. Oprócz nich można również używać między innymi gałkę muszkatołową czy cynamon. Unikaj za to ostrych przypraw jak papryka chili czy pieprz cayenne.

Co jeszcze jeść na diecie trzustkowej? Owoce i warzywa! Dozwolonych produktów jest dosyć dużo. Śmiało sięgaj po owoce cytrusowe, które zawierają w sobie dużą ilość witaminy C, ale również banany, morele czy brzoskwinie. Sprawdzą się też gruszki i jabłka bez skórki. Możesz przygotować je w formie pieczonej z dodatkiem cynamonu. Dozwolone są także owoce suszone bez pestek. Warzywami, które można jeść, są natomiast młode marchewki, dynie czy pomidory bez skórki, ale także gotowane ziemniaki, cukinia i wszystkie lekkostrawne warzywa.

Ważny jest jednak również sposób przygotowywania potraw. Zaleca się, aby zrezygnować ze smażenia potraw czy pieczenia ich z dodatkiem tłuszczów. Według zaleceń diety trzustkowej pokarmy powinny być gotowane na parze, duszone bądź przygotowywane w piekarniku. Nie należy też gotować „na zapas”. Potrawy trzustkowe powinny być zawsze świeże.

Czego nie jeść będąc na diecie trzustkowej?

Jakiego jedzenia musisz unikać na diecie trzustkowej? Produktów takich jest dosyć sporo. Warto stosować się do zaleceń diety, bo tylko wtedy stosowanie diety będzie skuteczne i pomoże w poprawie samopoczucia.

Przede wszystkim zrezygnuj z alkoholu, którego nadmiar powoduje zapalenie trzustki. Warto także zrezygnować z mocnej herbaty i kawy oraz napojów gazowanych.

Tłuste mięso, to kolejna rzecz, która jest zabroniona na diecie trzustkowej. Należy unikać między innymi wieprzowiny czy kaczki, ale również tłustych wędlin czy kiełbas pasztetowych. Nie należy jeść również serków topionych, a także większości potraw z jajek. Całkowicie warto zrezygnować również z jedzenia smażonego. Ostre przyprawy to również składniki, których nie powinno się używać.

Zabronione są takie owoce jak gruszki, maliny czy kiwi. Wśród warzyw można wymienić między innymi kalafior, fasolkę szparagową, a nawet cebulę, czosnek czy rzodkiewkę. Nie można jeść ich również pod postacią surówek. Oprócz tego nie zaleca się także jedzenia pieczywa razowego. Zabronione są również pełnoziarniste makarony, kasze między innymi gryczane, a także brązowy ryż.

Jak długo należy przestrzegać diety trzustkowej?

Jak długo stosować dietę przy zapaleniu trzustki, aby była ona skuteczna? Wszystko zależy tak naprawdę od choroby. Jeśli choruje się na przewlekłe zapalenie trzustki ważne jest, aby stosować się do warunków diety praktycznie przez całe życie od momentu wykrycia choroby. Tylko wtedy można uchronić się w pewien sposób od silnych objawów PZT.

Inaczej sytuacja wygląda, kiedy przechodzi się ostre zapalenie trzustki. Wtedy kluczową rolę odgrywa dieta po zapaleniu trzustki. Powrót do zdrowia jest możliwy dzięki etapowemu wdrażaniu kolejnych produktów, a także dzięki ścisłemu trzymaniu się spożywania tych, które są dozwolone. Dietę zazwyczaj ustala się w zależności od stanu zdrowia pacjenta.

Po zachorowaniu na ostre zapalenie trzustki przy zmianie sposobu żywienia pierwszym krokiem jest kilkudniowa głodówka, w trakcie której posiłki podawane są dożylnie. Dopiero po niej przechodzi się na wdrożenie posiłków doustnych, a dopiero po około tygodniu można wdrożyć etapowe rozszerzanie jadłospisu. Podstawą powinna być dieta lekkostrawna, która za zaspokoić zapotrzebowanie na energię, białko, tłuszcze, węglowodany oraz witaminy i składniki mineralne. Ma się też cechować łatwą strawnością oraz ograniczoną zawartością błonnika pokarmowego, który mógłby działać drażniąca na układ pokarmowy.

Pierwszy etap diety trzustkowej trwa około miesiąc i w jego czasie należy zadbać o regularność posiłków. Wtedy właśnie jest ona najbardziej restrykcyjna i należy zachowywać wszystkie jej zasady. Nie są dozwolone wtedy żadne odstępstwa. Potrawy powinny być gotowane, a liczba tłuszczów zawartych w potrawach jak najmniejsza. W drugim etapie ich liczba może być większa, jednak posiłki nadal muszą być przygotowywane zgodnie z zasadami. Trzecim etapem jest możliwy powrót do normalnego żywienia. Ważne jest jednak, aby robić to stopniowo, aby choroba szybko nie powróciła, a liczba produktów o wysokiej zawartości tłuszczów nadal nie była wielka.

Istotne jest również to, jak często będziesz spożywać posiłki. By zminimalizować przeciążenie układu pokarmowego, staraj się spożywać mniejsze posiłki co 2-3 godziny. Pierwszy posiłek przygotuj sobie po około godzinie po przebudzeniu, a ostatni nie później niż dwie godziny przed snem. Jeśli to tylko możliwe, sięgaj po świeże posiłki w temperaturze pokojowej – unikaj zarówno zbyt zimnych, jak i gorących potraw.

Przykładowy jadłospis w diecie trzustkowej

Jaką dietę na trzustkę stosować? Jakie potrawy jeść przy przewlekłym zapaleniu trzustki? Dietę, przepisy, a także potrzebne składniki znajdziesz poniżej i możesz je wykorzystać przy diecie trzustkowej. Przepisy na posiłki są proste, a więc z łatwością wykonasz je w domu.

Dieta trzustkowa – jadłospis

Jadłospis przy diecie trzustkowej składa się z kilku posiłków, które należy jeść regularnie. Zazwyczaj jest ich pomiędzy 4-5.

• Na śniadanie zjedz białe pszenne pieczywo z chudą szynką z dodatkiem pomidora bez skórki bądź sałaty i ogórka. Wypij herbatę z wyciągami ziół, które pomogą w prawidłowym funkcjonowaniu trzustki, np. miętę. Taką herbatę możesz wzbogacić odrobiną cynamonu, który działa przeciwzapalnie i wspiera prawidłowe funkcjonowanie trzustki. Inną propozycją na lekkostrawne śniadanie może być jaglanka z owocami. Pamiętaj, by ją ugotować na chudym mleku, a najlepiej na wodzie.
• Na drugie śniadanie możesz zjeść jogurt naturalny oraz banana. Dobrze sprawdzi się również kanapka bądź delikatne wafle ryżowe z chudym twarogiem.
• Na obiad postaw natomiast na ziemniaki z drobiowymi pulpetami z delikatnym sosem z natką pietruszki oraz gotowaną marchewką. Ciekawą propozycją będzie również gotowana na parze pierś z kurczaka z ryżem oraz ugotowane różyczki brokułu.
• Na podwieczorek idealnie się sprawdzi kisiel, owocowa galaretka bądź koktajl z kefiru i wybranych owoców. Świetną propozycją będzie także jogurt naturalny z dodatkiem wybranych płatków oraz owoców.
• Na kolację zjedz delikatną zupę na wywarze warzywnym np. pomidorową z ryżem. Jeżeli natomiast nie masz czasu na przygotowanie posiłku bądź wolisz kolację na zimno postaw na kanapki.

Najważniejsze w planowaniu posiłków na diecie trzustkowej jest nie tylko dobór odpowiednich produktów, ale również ich jakość. Jeśli tylko masz taką możliwość, sięgaj po produkty spożywcze od lokalnych dostawców, którzy nie używają chemii do oprysku roślin. Staraj się też wybierać świeże produkty, a z mrożonek korzystaj w ostateczności. Unikaj przy tym gotowych dań instant oraz garmażerki.

Aby organizm osoby mającej problemy z trzustką dobrze funkcjonował, stosowanie diety trzustkowej jest rzeczą konieczną. Dzięki niej można zatrzymać dalszy rozwój choroby, a także skutecznie go złagodzić.